ความเคลื่อนไหวทางศิลปวัฒนธรรม ทศวรรษ2550

ทศวรรษที่ 2550 :
2550
1)โครงการปรับปรุงภูมิทัศน์สวนสาธารณะพ่อเจ้าทิพย์ช้าง โดย เทศบาลนครลำปาง [1]
2)โครงการศึกษาชั้นวัฒนธรรมทางโบราณคดี กรมศิลปากรและ ขุดค้นและขุดแต่งกำแพงเมืองเขลางค์นคร อ.เมือง จ.ลำปาง เทศบาลนครลำปาง 1 ก.พ.-31 พ.ค.
3)โครงการบูรณะกุฏิพระเจ้าแก้ว และศาลาบาตร กรมศิลปากร วัดพระธาตุลำปางหลวง มิ.ย.50-พ.ค.51
4)งานฉลองสะพานรัษฎาภิเศก ครบรอบ 90 ปี 24-25 มี.ค. เทศบาลนครลำปาง
5)โครงการก่อสร้างหอกลองปู่จา ณ วัดเจดีย์ซาวหลัง โดย บริษัทปตท. ฯ [2]
6) การขุดค้นทางโบราณคดี วัดปงสนุก โดย ชุมชนปงสนุก คณะวิจิตรศิลป์ มช. [3]
8)ตึกเสาจินดารัตน์ ถ.ทิพย์ช้าง และสะพานรัษฎาภิเศก ส.สถาปนิกสยาม ขึ้นทะเบียนอาคารควรค่าแก่การอนุรักษ์ประจำปี[4]
9) โครงการก่อสร้างถนนสาย ก. ผังเมืองรวมลำปาง จ.ลำปาง กรมทางหลวงชนบท 16 ก.ค.50-9 ก.ค.51 เชื่อม ถ.ท่ามะโอ กับ ถ.วชิราวุธดำเนิน
10)งานเขียน "ปงสนุก คนตัวเล็กกับการอนุรักษ์" ผลลัพธ์ของ เกรียงไกร เกิดศิริ จากการประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อสร้างเครือข่ายการอนุรักษ์มรดก ทางสถาปัตยกรรม กรณีศึกษา วัดปงสนุก จังหวัดลำปาง [5]
11) นิทรรศการ “คนตัวเล็ก กับการอนุรักษ์” จัดแสดงระหว่าง ชุมชนปงสนุกและ วันที่ 9-31 พฤษภาคม 2550 ณ หอศิลปะพระพรหมพิจิตร เครือข่าย คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ถ.หน้าพระลาน กรุงเทพฯ
12) อาคารหม่องหง่วยสิ่น กาดกองต้า ได้รับรางวัลสถาปัตยกรรม กรรมาธิการสถาปนิกล้านนา ดีเด่น ประจำปี 2550 ประเภท "อาคารอนุรักษ์สถาปัตยกรรมล้านนา" เรือนแถว 5 คูหา ขนมปังขิง แถวตลาดจีน จากงาน "สถาปนิกล้านนา ต้นกล้า สถาปัตย์ล้านนา 50" วันที่ 15-18 พฤศจิกายน 2550

2551
1)โครงการบูรณะกำแพงเมืองลำปางบริเวณประตูม้า กรมศิลปากรและ 1 ก.พ.-27 ก.พ.51 โดย เทศบาลนครลำปาง
2)โครงการศิลปกรรมท้องถิ่นทางพุทธศาสนาในเขตอ.แม่ทะ โดย ศูนย์โบราณคดี จ.ลำปาง ภาคเหนือ คณะ สังคมศาสตร์ มช.และ วิทยาลัยอินเตอร์เทค[6]
3)ครบรอบ 80 ปีชาตกาล ศักดิ์ รัตนชัย 24 กุมภาพันธ์
4)นิทรรศการภาพลายเส้น - สีน้ำ ชุดนำชมสถาปัตยกรรมสำคัญเมืองลำปางผลงาน รศ.ธีรศักดิ์ วงศ์คำแน่น 5-30 เม.ย.51
5)มหัศจรรย์ 1,328 ปี ปี๋ใหม่เมืองนครลำปาง ช่วงเดือนเมษายน โดย จังหวัดลำปาง [7]
6)มีแนวคิดที่จะสร้างหอวัฒนธรรม ในสวนสาธารณะหนองกระทิง องค์การบริหารส่วน จังหวัดลำปาง
7)สถาปัตยกรรมในลำปางได้รับ “รางวัลอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรมดีเด่น” กลุ่มอาคารบริเวณกาดกองต้า ประเภทชุมชน อาคารฟองหลี กาดกองต้า ประเภทอาคารพาณิชย์
วิหารวัดบ้านก่อ อ.วังเหนือ ประเภท ปูชนียสถานและวัดวาอาราม โดย สมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์[8]
............................
เชิงอรรถ
[1] สัมภาษณ์ มนัสพี เตชะ สำนักการช่าง เทศบาลนครลำปาง, 13 พฤษภาคม 2551
[2] นายอินสม ปัญญาโสภา, รักษาการบรรณาธิการ. หนังสือพิมพ์ไทยนิวส์. “ปตท.มอบหอกลองปูจาเป็นศูนย์เรียนรู้ประเพณีชาวลำปาง” [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา
http://www.thainews70.com/news/news-social/view.php?topic=2745 (3 ธันวาคม 2550)
[3] สัมภาษณ์ เมธี เมธาสิทธิ สุขสำเร็จ นักโบราณคดี ศูนย์โบราณคดีภาคเหนือ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 13 พฤษภาคม 2551
[4] โครงการจัดทำทะเบียน อาคารควรค่าแก่การอนุรักษ์, สมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์. "อาคารที่ขึ้นทะเบียนแล้ว" [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา http://www.asa.or.th/conservation/thai-heritage-building/registered.php
[5] เกรียงไกร เกิดศิริ. ปงสนุก คนตัวเล็กกับการอนุรักษ์ (กรุงเทพฯ : อี.ที. พับลิชชิ่ง), 2550.
[6] สัมภาษณ์ เมธี เมธาสิทธิ สุขสำเร็จ นักโบราณคดี ศูนย์โบราณคดีภาคเหนือ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 13 พฤษภาคม 2551
[7]จังหวัดลำปาง “มหัศจรรย์ 1,328 ปี ปี๋ใหม่เมือง นครลำปาง" ประจำปี 2551” [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา
http://www.lampang.go.th/publish51/skApril51/sk51.htm
[8] สัมภาษณ์ ลีนวัตร ธีระพงษ์รามกุล, คณะทำงาน บริษัท บานาน่า สตูดิโอ, 6 มิถุนายน 2551 และ คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. "วิหารวัดบ้านก่อ ได้รับรางวัลอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรมดีเด่น ประจำปี 2551" [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา
http://www.finearts.cmu.ac.th/thai/news/exhibition_detail2.php?v1=175

ความเคลื่อนไหวทางศิลปวัฒนธรรม ทศวรรษ2530-2540

ทศวรรษที่ 2530 :
2530
1)งานประเพณีแห่สลุงหลวง ครั้งที่1 โดย ชมรมเทิดมรดกเขลางค์ [1]
2)การต่อสู้มิให้ถมหนองบริเวณวัดกู่คำ โดย ศักดิ์ รัตนชัย [2]
3)เริ่มตีพิมพ์บทความ “ศิลปวัฒนธรรม” ธีรศักดิ์ วงศ์คำแน่น ลงใน หนังสือพิมพ์สยามโพสต์[3]
4)สร้างป้ายคอนกรีตเสริมเหล็กติดตั้งบริเวณโบราณสถาน โดย ธีรศักดิ์ วงศ์คำแน่น [4]
5)ดำเนินการตกแต่งภายในบ้านเสานักและย้าย ยุ้งข้าวโบราณจากบ้านกล้วยมาไว้ โดย วลัย ลีลานุช [5]

2531
1)งานวิจัยสถาปัตยกรรมสำคัญเมืองลำปางกับการอนุรักษ์ โดย ธีรศักดิ์ วงศ์คำแน่น และประสงค์ แสงแก้ว [6]
2)ขบวนแห่จุมพระสมโภชเนื่องในโอกาสที่วัดพระแก้วฯ จังหวัดลำปางและอื่นๆ ได้รับการสถาปนาเป็นพระอารามหลวง คล้ายกับคราวที่ ฉลองวัดบุญวาทย์วิหารได้เป็นพระอารามหลวง[7]
3)"แบบแผนบ้านเรือนไทยในสยาม" โดย น. ณ ปากน้ำ ได้บรรยายถึงอาคารหม่องหง่วยสิ่นว่าเป็น “อาคารขนมปังขิงริมถนนที่งดงามที่สุดในประเทศไทย”[8]

2532
วิหาร วัดสบลี ต.แจ้ซ้อน อ.แจ้ห่ม จ.ลำปาง ได้รับ "รางวัลอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรมดีเด่น"ของ สมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์ [9]

2533
1)จัดสร้างสลุงหลวงขึ้น เพื่อสร้างจุดเด่นและ “เอกลักษณ์” ให้แก่เมืองลำปาง โดย ชมรมเทิดมรดกเขลางค์[10]
2)สร้างอนุสาวรีย์พระยาพรหมโวหาร โดย พุทธสมาคมลำปาง

2534
การสัมมนาวิชาการ “ประวัติศาสตร์และโบราณคดีนครลำปาง” โดย วิทยาลัยครูลำปาง[11]

2535
1)15 มกราคม ไฟไหม้เจาง์ หรือวิหาร วัดศรีชุม[12]
2)เจดีย์วัดพระธาตุหมื่นครื้น(ร้าง) หักพังลงมา[13]
3)ตราพระราชบัญญัติโบราณสถาน โบราณวัตถุ ศิลปวัตถุ และพิพิธภัณฑสถาน แห่งชาติ (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2535
4)งานวิจัย ภูมินามท้องถิ่นจังหวัดลำปาง โดย สุรีย์รัตน์ หาญคำ [14]

2536
1)รวมเล่ม ร้อยเรื่องเมืองลำปาง : รวมบทความนำลงคอลัมน์ "ศิลปวัฒนธรรม" หนังสือพิมพ์สยามโพสต์ ลำปาง พ.ศ.2530-2536 โดย ธีรศักดิ์ วงศ์คำแน่น
2)สถานีรถไฟนครลำปางได้รับ "รางวัลอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรมดีเด่น"ของ สมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์ [15]
3)อนุสรณ์คุณหญิงวลัย ลีลานุช[16]
4)ก่อสร้างท่อระบายน้ำขนาดใหญ่ทำให้อาคารฟองหลีทรุดตัว เทศบาลเมืองลำปาง แยกออกเป็นรอยร้าวขนาดใหญ่ 24 ส.ค.37 ผนังอาคารหน้าจั่ว ด้านทิศตะวันตกพังทลายลง ขณะที่ฝนตกหนัก[17]

2537
1)ฟื้นฟูประเพณีล่องสะเพาชาวเวียงละกอน โดย เทศบาลเมืองลำปาง [18]
2)การขุดค้นแหล่งโบราณคดีดอยผาชีในแอ่งแม่เมาะรวมถึงบริเวณ หน่วยศิลปากรที่ 4 ต.เมืองมาย อ.แจ้ห่ม และถ้ำในแอ่งแม่ทะ-แม่เมาะ-ประตูผา โดย กรมศิลปากร [19]

2538
1)ก่อตั้งสภาวัฒนธรรมจังหวัดลำปาง[20]
2)เริ่มบูรณะอาคารฟองหลี 2538-2540 โดย กิติศักดิ์ เฮงษฎีกุล [21]
3)งานหลวงเวียงละกอนจัดเป็นครั้งสุดท้าย จังหวัดลำปาง

2539
1)มหกรรมวัฒนธรรมเฉลิมพระเกียรติกาญจนาภิเศก จังหวัดลำปาง วันที่ 23-29 พฤศจิกายน 2539[22]
2)วิทยานิพนธ์การศึกษาเพื่อเสนอแนวทางอนุรักษ์ ชุมชนเมืองลำปาง โดย สุกัญญา เอี่ยมชัย[23]
3)ว่าจ้างให้บริษัทมรดกโลก บูรณะวิหารจามเทวี วัดปงยางคก อ.ห้างฉัตร จ.ลำปาง โดย กรมศิลปากร [24]

ทศวรรษที่ 2540 :
2540
1)สร้างรถบุษบก แก้วสะหรีเขลางค์ โดย เทศบาลเมืองลำปาง และสภาวัฒนธรรมจังหวัดลำปาง [25]
2)วารสารเมืองโบราณ ฉบับ “น้ำแต้ม ลายคำ ลำปาง”[26]
3)อาคารธนาคารไทยพาณิชย์ปรับปรุงเป็น ธนาคารไทยพาณิชย์ สาขานครลำปาง พิพิธภัณฑ์ธนาคารไทยลำปาง [27] และได้รับ"รางวัลอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรมดีเด่น"ของ สมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์ [28]
4)เรือนเจ้าแม่ยอดคำ ต.เวียงเหนือ อ.เมือง จ.ลำปางได้รับ "รางวัลอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรมดีเด่น"ของ สมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์ [29]

2541
1)ถนนคนเดินกาดกองต้า ครั้งที่1 โดย จังหวัดลำปาง [30]
2)งานเขียนลำปาง "นครเขลางค์แห่งลุ่มแม่น้ำวัง" โดย กรมวิชาการ, กระทรวงศึกษาธิการ [31]
3)งานวิจัย รายงานการศึกษาสำรวจแหล่งชุมชนโบราณวัดพระธาตุลำปางหลวง โดย ประสงค์ แสงแก้ว
4)พบแหล่งโบราณคดีประตูผา โดย พ.ต.ชูเกียรติ มีโฉม[32]

2542
งานวิจัยโครงการศึกษาสำรวจกำหนดแนวทางอนุรักษ์และ ปรับปรุงสภาพแวดล้อมเมืองเก่าลำปาง โดย สมาคมอนุรักษ์ศิลปกรรมและ สิ่งแวดล้อม [33]

2543
1)งานวันที่ระลึกประวัติศาสตร์รถไฟรถม้า ครั้งที่1 โดย จังหวัดลำปาง [34]
2)รวมบทความ ลำปางในมิติทางวัฒนธรรม โดย ไพโรจน์ ไชยเมืองชื่น [35]
3)วิหารจามเทวี วัดปงยางคก ลำปาง ได้รับ"รางวัลอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรมดีเด่น"ของ สมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์ [36]

2544
1)งานวิจัย "ลายคำล้านนา" โดย สุรพล ดำริห์กุล [37]
2)งานวิจัย "วิหารล้านนา" โดย วรลัญจก์ บุณยสุรัตน์ [38]
3)รวมบทความ ลำปางเมื่อห้วงหนึ่งศตวรรษ โดย ไพโรจน์ ไชยเมืองชื่น [39]
4)ศิลปวัฒนธรรม ปก มนุษย์เกาะคา[40]
5) 28 พฤศจิกายน ไฟไหม้ตลาดเก๊าจาว ต.สบตุ๋ย อ.เมือง ลำปาง[41]

2545
1)งานมหกรรมก๋องปู่จา ครั้งที่1 ณ สนามกีฬาจังหวัดลำปาง หนองกระทิง โดย สมาคมชาวเหนือ และบริษัท ปตท.ฯ [42]
2)งานมหัศจรรย์ความเป็นเลิศนครลำปาง 1,322 ปี 24-28 กรกฎาคม จัดนิทรรศการเรื่อง มนุษย์เกาะคา ภาพเขียนสีประตูผา กลองบูชา-พิณเปี๊ยะ บ้านเมืองลำปาง ลำปาง ในอดีต วัด รถม้าหนึ่งเดียวในไทย ฯลฯ โดย ม.ธรรมศาสตร์ ศูนย์ลำปาง ฯลฯ [43]
3)ตั้งกระทรวงวัฒนธรรม มีผลทำให้เกิดสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดทั่วประเทศ
4)งานวิจัย "งานช่างสถาปัตยกรรม" โดย ธีรศักดิ์ วงศ์คำแน่น [44]
5)หนังสือ แหล่งโบราณคดียุคดึกดำบรรพ์ที่ประตูผา วลัยลักษณ์ ทรงศิริ และ จังหวัดลำปาง ภาพเขียนสี พิธีกรรม 3,000 ปี ที่ผาศักดิ์สิทธิ์[45] วิวรรณ แสงจันทร์

2546
1)งานฮอมแฮง...แป๋งข่วงเวียงละกอน(เพื่อหอศิลป์) ครั้งที่1 ณ ศาลากลางจังหวัดลำปางหลังเดิม โดยเครือข่ายหอศิลป์ฯและล้านคำลำปาง [46]
2)โครงการปรับปรุงภูมิทัศน์ลานหน้าวัดพระธาตุ จังหวัดลำปาง และ ลำปางหลวง โดย สำนักงานโยธาธิการ และผังเมืองจ.ลำปาง และ ล้านคำลำปาง [47]
3)งานวิจัย การศึกษาการจัดการทรัพยากรทางสังคม และวัฒนธรรม กรณีศึกษาจังหวัดลำปาง โดย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์ลำปาง[48]
4) การประชุมเครือข่ายเพื่อการวิจัยและพัฒนาพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น ศูนย์มานุษยวิทยา ภาคเหนือวันที่ 14 - 15 ตุลาคม ณ โรงแรมลำปางเวียงทอง สิรินธรฯ
5) จุลสาร กาสะลอง ฉบับ “90 ปีชาตกาล ปัญญาชนนครลำปาง สำนักศิลปวัฒนธรรม ส.ธรรมยศ” โดย สถาบันราชภัฏลำปาง [49]

2547
1)การประชุมทางวิชาการ เรื่อง ชุมชนโบราณในเขตลุ่มน้ำวัง สรัสวดี อ๋องสกุล (แอ่งลำปาง) 10 พ.ค. ณ โรงแรมลำปางเวียงทอง
2)โครงการการศึกษาความเป็นไปได้ในการก่อตั้งศูนย์ จังหวัดลำปางและ ศิลปวัฒนธรรมจังหวัดลำปาง โดย วิทยาลัยโยนก [50]
3)โครงการการศึกษาเพื่อวางกรอบในการปรับปรุง และพัฒนาชุมชนกาดกองต้า(ตลาดจีน)อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง โดย วิทยาลัยโยนกและ จังหวัดลำปาง [51]
4)งานฮอมแฮง...แป๋งข่วงเวียงละกอน(เพื่อหอศิลป์) ครั้งที่2 ณ ศาลากลางจังหวัดลำปางหลังเดิม โดย คณะทำงานฮอมแฮงเพื่อหอศิลป์นครลำปาง [52]
5)วิทยานิพนธ์ "การศึกษาการรับรู้ของชุมชนต่อคุณค่ามรดกทางวัฒนธรรมในเขตเมือง : กรณีศึกษา เขตเทศบาลนครลำปาง" โดย ทนงศักดิ์ วิกุล [53]
6) อนุสรณ์ นางบุญแถม เดียวตระกูล 18 ธันวาคม 2547 โดย วิถี พานิชพันธ์
ภายในมีบทความ “ประวัติศาสตร์นครรัฐเขลางค์ ในลุ่มแม่น้ำวัง ยุคแว่นแคว้น-นครรัฐ” โดย สรัสวดี อ๋องสกุล และ “ร้อยลายสายละกอน” โดย วิถี พานิชพันธ์
7) กรณีวิพากษ์ระดับประเทศ เรื่องโรงแรม แมนดาริน โอเรียนเต็ล ดาราเทวี กับ การนำส่วนประกอบของวัดไปใช้ เช่น วัดไหล่หินหลวง อ.เกาะคา ลำปาง ซุ้มประตูโขง วัดพระธาตุลำปางหลวง จ.ลำปาง[54]

2548
1)เวทีพิจารณ์ การจัดตั้งหอศิลปวัฒนธรรม จังหวัดลำปาง ครั้งที่ 2 จังหวัดลำปางและ 6 กันยายน 2548 ณ โรงแรมเวียงลคอร มหาวิทยาลัยราชภัฏ
สวนดุสิต ศูนย์ลำปาง
2)โครงการสัปดาห์เมืองเก่าสัญจรนครลำปาง โดย สำนักงานนโยบายและแผนสิ่งแวดล้อม(สผ.), สำนักงานสิ่งแวดล้อมภาคที่ 2 ลำปาง (สวล.ภาคที่ 2 ลป.) และล้านคำลำปาง [55]
3)ยุทธศาสตร์การอนุรักษ์และพัฒนา เมืองเก่าลำปางโดย เทศบาลนครลำปางและสวล. ภาคที่ 2 ลป. [56]
4)โครงการบูรณะวิหารพระเจ้าพันองค์ วัดปงสนุก โดย ชุมชนปงสนุก, คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และมหาวิทยาลัยนเรศวร วิทยาเขตพะเยา [57]
5)ถนนคนเดินกาดกองต้า ครั้งที่2 โดย เทศบาลนครลำปาง และชุมชนกาดกองต้าเหนือ – ใต้
6)โครงการอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังวัดบ้านก่อ อ.วังเหนือ จ.ลำปาง โดย คณะวิจิตรศิลป์ ม.เชียงใหม่ และสถานทูตอเมริกัน ประเทศไทย [58]
7)ผลงานปริวรรต "ประชุมตำนานลำปาง" โดย สรัสวดี อ๋องสกุล [59]
8) 16-22 พ.ค. ปิดซ่อมสะพานรัษฎาภิเศก เนื่องจากรถ บรรทุกชนคานบนเสียหายเมื่อ 10 พ.ค. โดย เทศบาลนครลำปาง

2549
1)เปิดตัวโครงการเมืองเก่านครลำปาง 25 ก.พ. ล้านคำลำปาง
2)เผยแพร่แผนที่มรดกทางวัฒนธรรมนครลำปาง โดย ล้านคำลำปาง และ สผ.
3)โครงการยุทธศาสตร์อนุรักษ์และพัฒนาเมืองเก่านครลำปาง โปรแกรมพัฒนาชุมชน : การมีส่วนร่วมของชุมชนเขตเทศบาลนครลำปาง โดย ม.ราชภัฏลำปาง [60]
4)โครงการยุทธศาสตร์รถม้าลำปาง เทศบาลนครลำปาง
5)สะพานรัษฎาภิเศก ถูกรถบรรทุกชนคานบนอีกครั้งหนึ่ง เมื่อวันที่ 20 พ.ย. คราวนี้ฝั่งหัวเวียงที่จะข้ามไปเวียงเหนือ
6)มีแนวคิดที่จะปรับปรุงวัฒนธรรม ในสวนสาธารณะเชลางค์นคร เทศบาลนครลำปาง เพื่อจัดทำนิทรรศการเพื่อให้เป็นแหล่งเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์ และคณะวิจิตรศิลป์มช.
7)โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อสร้างเครือข่ายการอนุรักษ์ คณะวิจิตรศิลป์ มช. มรดกทางสถาปัตยกรรม ครั้งที่ 1 กรณีศึกษา วัดปงสนุก จ.ลำปาง นำไปสู่โครงการย่อยต่างๆ เช่น การสำรวจรังวัด การจัดทำหุ่น จำลอง การจัดทำแบบจำลองทางคอมพิวเตอร์สามมิติ ฯลฯ โดย คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ และคณะมัณฑศิลป์ ม.ศิลปากร โปรแกรมวิชาสถาปัตยกรรม ม.ราชภัฏเชียงราย [61]
8) โครงการก่อสร้างศาลเจ้าพ่อลิ้นก่าน ธันวาคม 2549 – กุมภาพันธ์ 2550 โดย อนุกูล ศิริพันธุ์และเทศบาลนครลำปาง
9) กรณีการรถไฟแห่งประเทศไทยให้รื้อถอนสิ่งปลูกสร้างบริเวณตลาดเก๊าจาว โดยอ้างว่าไม่ปลอดภัยต่อการอยู่อาศัย[62] ขณะที่เทศบาลนครลำปางก็ได้รับหนังือสั่งการจากการกระทรวงมหาดไทยให้ดูแล แล้วทำหนังสือ ให้วิศวกรกำกับการกองบำรุงทาง เขตลำปาง ให้รื้อถอนอาคารและปรับปรุงซ่อมแซมอาคารให้ปลอดภัย[63]
...........................
เชิงอรรถ
[1] สรณ มรกตวิจิตรการ. “สลุงหลวง” ใน อนุสรณ์ คุณหญิงวลัย ลีลานุช, 2536, น.50
[2] ธีรศักดิ์ วงศ์คำแน่น. เชิดชูเกียรติ ศักดิ์ รัตนชัย ..., 2530, น.6
[3] ธีรศักดิ์ วงศ์คำแน่น. ร้อยเรื่องเมืองลำปาง : รวมบทความนำลงคอลัมน์ "ศิลปวัฒนธรรม" หนังสือพิมพ์สยามโพสต์ ลำปาง พ.ศ.2530-2536 (กรุงเทพฯ : สถาบันราชภัฏสวนสุนันทา), 2537.
[4] ธีรศักดิ์ วงศ์คำแน่น, ร้อยเรื่องเมืองลำปาง ..., น.79
[5] วิถี พานิชพันธ์. “บ้านเสานัก” ใน อนุสรณ์ คุณหญิงวลัย ลีลานุช, 2536, น.18-19
[6] ธีรศักดิ์ วงศ์คำแน่น และประสงค์ แสงแก้ว. สถาปัตยกรรมสำคัญเมืองลำปางกับการอนุรักษ์ , โครงการอนุรักษ์สถาปัตยกรรมในเขตเมือง หน่วยอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมศิลปกรรมท้องถิ่น ศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดลำปาง สหวิทยาลัยล้านนา, 2531.
[7] ธีรศักดิ์ วงศ์คำแน่น, บรรณาธิการ. อาลัมพางค์, 3(2531)
[8] น. ณ ปากน้ำ. แบบแผนบ้านเรือนในสยาม (พิมพ์ครั้งที่ 2, กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ), 2543, น.225 พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ.2531
[9]“ดรรชนีรางวัลอนุรักษ์ศิลปะสถาปัตยกรรมดีเด่นแยกตามปีพุทธศักราช” ใน อาษา, 2(2544), น.47
[10] สรณ มรกตวิจิตรการ. “สลุงหลวง” ใน อนุสรณ์ คุณหญิงวลัย ลีลานุช, 2536, น.51
[11] ประวัติศาสตร์และโบราณคดีนครลำปาง : การสัมมนาวิชาการ : 14-16 สิงหาคม 2534 ณ หอประชุมบัวตอง วิทยาลัยครูลำปาง สหวิทยาลัยล้านนา จังหวัดลำปาง (ลำปาง : ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม วิทยาลัยครูลำปาง สหวิทยาลัยล้านนา), 2534.
[12]ระวิวรรณ ภาคพรต, บรรณาธิการ. “วัดพม่าในเมืองลำปาง” ใน ลำปาง : นครเขลางค์แห่งลุ่มน้ำวัง (กรุงเทพฯ : กรมวิชาการ), กระทรวงศึกษาธิการ, 2541 , น.85
[13]ฐานข้อมูลพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นในประเทศไทย, ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน). "พิพิธภัณฑสถานเขลางค์นคร" [ระบบออนไลน์], (แหล่งที่มา) http://www4.sac.or.th/museumdatabase/detail_museum.php?get_id=34-005
[14] สุรีย์รัตน์ หาญคำ. ภูมินามท้องถิ่นจังหวัดลำปาง , โครงการศึกษา ค้นคว้าวิจัยทางวัฒนธรรม ศูนย์วัฒนธรรม จังหวัดลำปาง ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม วิทยาลัยครูลำปาง สหวิทยาลัยล้านนา, 2535?
[15]“ดรรชนีรางวัลอนุรักษ์ศิลปะสถาปัตยกรรมดีเด่นแยกตามปีพุทธศักราช” ใน อาษา, 2(2544), น.47
[16] อนุสรณ์ คุณหญิงวลัย ลีลานุช (ลำปาง : จิตวัฒนาการพิมพ์), 2536?
[17] ทนงศักดิ์ วิกุล. การศึกษาการรับรู้ของชุมชนต่อคุณค่ามรดกทางวัฒนธรรมในเขตเมือง : กรณีศึกษา เขตเทศบาลนครลำปาง วิทยานิพนธ์ การวางแผนภาคและเมืองมหาบัณฑิต สาขาวิชาการวางแผนชุมชนเมืองและสภาพแวดล้อม บัณฑิตวิทยาลัย สถาบันเทคโนโลยี เจ้าคุณทหาร ลาดกระบัง พ.ศ.2547, น.145
[18] ไพโรจน์ ไชยเมืองชื่น. “ ‘ล่องสะเพา ชาวเวียงละกอน..., 2544, น.174
[19] วลัยลักษณ์ ทรงศิริ และวิวรรณ แสงจันทร์. แหล่งโบราณคดียุคดึกดำบรรพ์ที่ประตูผา จังหวัดลำปาง ภาพเขียนสี พิธีกรรม 3,000 ปี ที่ผาศักดิ์สิทธิ์ (กรุงเทพฯ : มติชน), 2545, น. 22
[20] ไพโรจน์ ไชยเมืองชื่น. “ ‘ล่องสะเพา ชาวเวียงละกอน..., 2544, น.162-163
[21] สัมภาษณ์ กิติศักดิ์ เฮงษฎีกุล, 7 พฤษภาคม 2551
[22] สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กระทรวงศึกษาธิการ. มหกรรมวัฒนธรรมเฉลิมพระเกียรติกาญจนาภิเศก วันที่ 23-29 พฤศจิกายน 2539 (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ตุรุสภา), 2539.
[23] สุกัญญา เอี่ยมชัย. การศึกษาเพื่อเสนอแนวทางอนุรักษ์ชุมชนเมืองลำปาง วิทยานิพนธ์การผังเมืองมหาบัณฑิต ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2539.
[24] กรมศิลปากรและบริษัท มรดกโลก จำกัด. “การอนุรักษ์วิหารจามเทวี วัดปงยางคก” ใน อาษา, 2(2544), น.30-35
[25] บทบรรณาธิการ ใน หนังสือพิมพ์ ฅนเมืองเหนือ ฉบับวันที่ 21-27 พฤศจิกายน พ.ศ.2548, น.3
[26] เมืองโบราณ, 2(2540)
[27] ฐานข้อมูลพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นในประเทศไทย, ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน). "พิพิธภัณฑ์ธนาคารไทยลำปาง" [ระบบออนไลน์], (แหล่งที่มา) http://www4.sac.or.th/museumdatabase/detail_museum.php?get_id=34-006&word=%25
[28]“ดรรชนีรางวัลอนุรักษ์ศิลปะสถาปัตยกรรมดีเด่นแยกตามปีพุทธศักราช” ใน อาษา, 2(2544), น.48
[29]“ดรรชนีรางวัลอนุรักษ์ศิลปะสถาปัตยกรรมดีเด่นแยกตามปีพุทธศักราช” ใน อาษา, 2(2544), น.48
[30] กิติศักดิ์ เฮงษฎีกุล, แผ่นพับประชาสัมพั นธ์ พิพิธภัณฑสถานจีน (ลำปาง : สหกิจการพิมพ์)., 2541?
[31] ระวิวรรณ ภาคพรต, บรรณาธิการ. ลำปาง : นครเขลางค์แห่งลุ่มน้ำวัง (กรุงเทพฯ : กรมวิชาการ), กระทรวงศึกษาธิการ, 2541 .
[32] วลัยลักษณ์ ทรงศิริ และวิวรรณ แสงจันทร์. แหล่งโบราณคดียุคดึกดำบรรพ์ที่ประตูผา จังหวัดลำปาง ภาพเขียนสี พิธีกรรม 3,000 ปี ที่ผาศักดิ์สิทธิ์ (กรุงเทพฯ : มติชน), 2545, น. 22
[33] สมาคมอนุรักษ์ศิลปกรรมและสิ่งแวดล้อม. รายงานฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาสำรวจกำหนดแนวทางอนุรักษ์และปรับปรุงสภาพแวดล้อมเมืองเก่าลำปาง, 2542.
[34] ไพโรจน์ ไชยเมืองชื่น. “ ‘ล่องสะเพา ชาวเวียงละกอน..., 2544, น.163
[35] ไพโรจน์ ไชยเมืองชื่น., บรรณาธิการ. ลำปางในมิติทางวัฒนธรรม(ลำปาง : ลำปางบรรณกิจพริ้นติ้ง), 2543.
[36]“ดรรชนีรางวัลอนุรักษ์ศิลปะสถาปัตยกรรมดีเด่นแยกตามปีพุทธศักราช” ใน อาษา, 2(2544), น.49
[37] สุรพล ดำริห์กุล. ลายคำล้านนา (กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ), 2544.
[38] วรลัญจก์ บุณยสุรัตน์. วิหารล้านนา (กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ), 2544.
[39] ไพโรจน์ ไชยเมืองชื่น, บรรณาธิการ. ลำปางเมื่อห้วงหนึ่งศตวรรษ, 2544.
[40] ศิลปวัฒนธรรม, 2(2544)
[41] หนังสือบันทึกข้อความของ ส่วนควบคุมอาคารและผังเมือง สำนักการช่าง เทศบาลนครลำปาง เลขที่ 37/2544 ลงวันที่ 29 พฤศจิกายน พ.ศ.2544 เรื่อง รายงานเหตุเพลิงไหม้ ลงนามโดย องอาจ ทาตะรัตน์ นายตรวจเขต 1
[42]ข่าวประชาสัมพันธ์ออนไลน์ . “ปตท. สืบสานประเพณี “ตีก๋องปู่จาฯ” ต่อเนื่องเป็นปีที่ 6” [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา
http://www.ryt9.com/news/2007-04-04/9075068/ (4 เมษายน 2550).
[43] สัมภาษณ์ สายฝน น้อยหีด, 8 พฤษภาคม 2551 และ ทศพร บุญจันทร์. โลกล้านนา “พิธีสมโภชน์นครลำปาง 1,322 ปี” [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา http://www.lannaworld.com/cgi/newsboard/reply_topic.php?id=39 (27 กรกฎาคม 2545)
[44] ธีรศักดิ์ วงศ์คำแน่น. เทคนิควิทยาพื้นบ้านภาคเหนือ จังหวัดลำปาง ตอนที่ 2 งานช่างสถาปัตยกรรมไทย (กรุงเทพฯ : คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม สถาบันราชภัฏสวนสุนันทา), 2545.
[45] วลัยลักษณ์ ทรงศิริ และวิวรรณ แสงจันทร์. แหล่งโบราณคดียุคดึกดำบรรพ์ที่ประตูผา จังหวัดลำปาง ภาพเขียนสี พิธีกรรม 3,000 ปี ที่ผาศักดิ์สิทธิ์ (กรุงเทพฯ : มติชน), 2545.
[46] โครงการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม การพัฒนาชีวิตสาธารณะและประชาคมที่เข้มแข็งเพื่อพัฒนาท้องถิ่นที่น่าอยู่และยั่งยืน. ความเคลื่อนไหวเพื่อท้องถิ่น ล้านคำลำปาง (กรุงเทพฯ : ประชุมช่าง), 2549.
[47] โครงการวิจัยเชิงปฏิบัติการฯ. ความเคลื่อนไหวเพื่อท้องถิ่น ล้านคำลำปาง , 2549.
[48] วิทยาลัยสหวิทยาการ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์ลำปาง. การศึกษาการจัดการทรัพยากรทางสังคมและวัฒนธรรม กรณีศึกษาจังหวัดลำปาง, ลำปาง : มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์ลำปาง, 2546.
[49] กาสะลอง, 6(2546) แต่อย่างไรก็ตามบางหลักฐานระบุว่า แสน ธรรมยศ เกิดพ.ศ.2457 ได้แก่ อสิธารา(นามแฝง). งานและชีวิตของ ส.ธรรมยศ (กรุงเทพฯ : ดอกหญ้า), 2531 ,น. 24 หรือ สุพจน์ แจ้งเร็ว, บรรณาธิการ. REX SIAMEN SIUM หรือ พระเจ้ากรุงสยาม (พิมพ์ครั้งที่ 2, กรุงเทพฯ : มติชน), 2547, น.(7)
[50] สำนักงานจังหวัดลำปางและวิทยาลัยโยนก. รายงานฉบับสมบูรณ์ โครงการการศึกษาความเป็นไปได้ในการก่อตั้งศูนย์ศิลปวัฒนธรรม
จังหวัดลำปาง, 2547.
[51] สำนักงานจังหวัดลำปางและวิทยาลัยโยนก. รายงานฉบับสมบูรณ์ โครงการการศึกษาเพื่อวางกรอบในการปรับปรุงและพัฒนาชุมชนกาดกองต้า(ตลาดจีน)อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง, 2547.
[52] โครงการวิจัยเชิงปฏิบัติการฯ. ความเคลื่อนไหวเพื่อท้องถิ่น ล้านคำลำปาง , 2549.
[53] ทนงศักดิ์ วิกุล. การศึกษาการรับรู้ของชุมชนต่อคุณค่ามรดกทางวัฒนธรรมในเขตเมือง : กรณีศึกษา เขตเทศบาลนครลำปาง วิทยานิพนธ์ การวางแผนภาคและเมืองมหาบัณฑิต สาขาวิชาการวางแผนชุมชนเมืองและสภาพแวดล้อม บัณฑิตวิทยาลัย สถาบันเทคโนลีพระจอมเกล้า เจ้าคุณทหารลาดกระบัง, 2547.
[54] ยอดเยี่ยม เทพธรานนท์ . ASA Webboard ของ สมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์. "เล่าข่าวสู่กันฟังปี 2547 ครับ" [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา
http://www.asa.or.th/2008/index.php?q=node/92192 (1 กันยายน 2548)และ
ผู้จัดการออนไลน์ ."เครือข่ายชาวพุทธออกแถลงการณ์วอนหยุดนำศาสนวัตถุไปใช้เชิงพาณิชย์"[ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา
http://www.manager.co.th/Local/ViewNews.aspx?NewsID=9470000082383 (15 พฤศจิกายน 2547)
[55] โครงการวิจัยเชิงปฏิบัติการฯ. ความเคลื่อนไหวเพื่อท้องถิ่น ล้านคำลำปาง , 2549.
[56] คณะทำงานจัดทำร่างยุทธศาสตร์การอนุรักษ์และพัฒนาเมืองเก่าลำปาง, ยุทธศาสตร์การอนุรักษ์และพัฒนาเมืองเก่านครลำปาง พ.ศ.2549 – 2551, 2548.
[57] เกรียงไกร เกิดศิริ, บรรณาธิการ. ปงสนุก คนตัวเล็กกับการอนุรักษ์ (พิมพ์ครั้งที่ 2, กรุงเทพฯ : อี.ที. พับลิชชิ่ง), 2550.
[58] กลุ่มหน่อศิลป์. บ้านก่อ ช้างเผือกเมืองลำปาง พิมพ์เป็นที่ระลึกในโอกาสเฉลิมฉลองการบูรณะวิหารและจิตรกรรมพื้นบ้าน วิหารบ้านก่อ อำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง วันที่ 15 มิถุนายน 2550 (กรุงเทพฯ : อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน)), 2550.
[59] สรัสวดี อ๋องสกุล. ประชุมตำนานลำปาง, ภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2548.
[60] สัมภาษณ์ ประสงค์ แสงแก้ว มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง, 9 พฤษภาคม 2551
[61] เกรียงไกร เกิดศิริ. ปงสนุก คนตัวเล็กกับการอนุรักษ์ (กรุงเทพฯ : อี.ที. พับลิชชิ่ง), 2550.
[62] หนังสือจาก งานเดินรถแขวงลำปาง เลขที่ ลป./ทด. 026/2549 ลงวันที่ 6 มีนาคม 2549 เรื่อง ให้รื้อถอนสิ่งปลูกสร้างออกจากพื้นที่ของการรถไฟภายใน 3 เดือน ลงนามโดย นายวันไชย กองชีพ สารวัตรงานเดินรถแขวงลำปาง
[63] หนังสือจาก สำนักงานเทศบาลนครลำปาง เลขที่ ลป.52004/2735 ลงวันที่ 27 พฤษภาคม 2549 เรื่อง การตรวจสอบการใช้อาคารให้มีความปลอดภัย ลงนามโดย นายสมเกียรติ อัญชนา ปลัดเทศบาล ปฏิบัติหน้าที่แทน นายกเทศมนตรีนครลำปาง

ความเคลื่อนไหวทางศิลปวัฒนธรรม ทศวรรษ2510-2520

ทศวรรษที่ 2510
2510
แจ้งความให้ดำเนินคดีกับผู้ใช้กู่เจ้าย่าสุตตา ศักดิ์ รัตนชัย เป็นซ่องโสเภณี [1]

2512
1)บทความ “เมืองนคร-เมืองลำปาง” โดย ศักดิ์ รัตนชัย [2]
2)ประดิษฐานพระนิโรครันตรายชัยวัฒน์จตุรทิศ จังหวัดลำปาง (หลวงพ่อดำ) ณ มณฑปหน้าศาลากลางจังหวัดลำปาง [3]

2513
เริ่มขบวนรถแห่ลอยกระทงอย่างชัดเจน โดย เทศบาลเมืองลำปาง [4]

2515
หลวงพ่อเกษม มอบหมายให้ ประเวทย์ ณ ลำปาง ประเวทย์ ณ ลำปาง สร้างศาลาเจ้าแม่สุชาดา ณ บ้านวังย่าเฒ่า 13 เมษายน เพื่อลบล้างมลทินและแก้อาถรรพ์ให้ชาวเขลางค์เพื่อความเป็น ศิริมงคลสืบไป[5]

2516
บทความ “ประวัตินครลำปาง” โดย ศักดิ์ รัตนชัย[6]

2517
เปิดอนุสาวรีย์เจ้าแม่สุชาดา ณ บ้านวังย่าเฒ่า 13 เมษายน[7]

2518
อนุสาร อ.ส.ท. ฉบับลำปาง[8]

2519
The Lampang field station : Soren Egerod a Scandinavian Research Center in Thailand[9]

ทศวรรษที่ 2520 :
2520
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ และพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า วลัย ลีลานุช โสมสวลี เสด็จบ้านเสานัก 19 มกราคม[10]

2521
1)นิทรรศการวัฒนธรรมพื้นบ้านวิทยาลัยครูลำปาง วิทยาลัยครูลำปาง [เรื่องของเก่าเมืองละกอน] 3-5 ธันวาคม 2521 โดย วิทยาลัยครูลำปาง[11]
2)การฟ้องร้องต่อสู้คดีประวัติศาสตร์วัดกู่คำ ศักดิ์ รัตนชัย ตั้งแต่พ.ศ.2521-2529[12]
3)เปิดอนุสาวรีย์เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต โดย โรงเรียนบุญวาทย์วิทยาลัย[13]
4)ไฟไหม้ตลาดราชวงศ์ และตึกแถวสมัยทศวรรษ 2460[14]

2522
1) วารเมืองโบราณ ฉบับลำปาง หน้าปกเป็นภาพกู่เจ้าย่าสุตตา [15]
2)บทความ “แนะนำนครลำปาง” ศักดิ์ รัตนชัย ลง ที่ระลึกกีฬาเขตฯ ครั้งที่ 13 จังหวัดลำปาง [16]

2523
ประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถานลำปาง ครั้งที่3 โดย กรมศิลปากร [17]

2524
ประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถานลำปาง ครั้งที่4 โดย กรมศิลปากร [18]

2525
1)งานเขียน วิหารโถง ซุ้มโขง สกุลช่างลำปาง โดย สถาบันวิจัยสังคม มช. [19]
2) The House in East and Southeast Asia : anthropological and K.G. Izikowitz architectural aspects[20]

2526
1)ก่อตั้งศูนย์ศิลปวัฒนธรรมจังหวัดลำปาง โดย วิทยาลัยครูลำปาง และสำนักงานวัฒนธรรมแห่งชาติ [21]
2)ก่อตั้งคณะวิจิตรศิลป์ ม.เชียงใหม่ หนึ่งในร่วมก่อตั้งคือ วิถี พานิชพันธ์[22] และให้กำเนิดภาควิชาศิลปะไทย ที่จะเป็นหนึ่งในแหล่งฐานข้อมูลศิลปวัฒนธรรมสำคัญทั่วภาคเหนือ โดยเฉพาะการลงภาคสนามแทบทุกอำเภอในลำปาง

2527
1)งานหลวงเวียงละกอน ครั้งที่1 ณ วัดพระธาตุลำปางหลวง จังหวัดลำปางและอื่นๆ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ เสด็จทรงเป็นประธานในพิธี[23]
2)บทความ “โองการสาปแช่ง การทำลายกำแพงเมืองและ สุจิตต์ วงษ์เทศ คูเมืองโบราณ” ใน ศิลปวัฒนธรรม[24]
3)เปิดอนุสาวรีย์พระยาสุลวลือไชยสงคราม (เจ้าพ่อทิพย์ช้าง)[25] โดย จังหวัดลำปาง[26]

2528
หนังสือ "ประวัติมหาดไทยส่วนภูมิภาค จังหวัดลำปาง" โดย จังหวัดลำปาง [27]

2529
1)งานศพย่าแดง พานิชพันธุ์ โดย วิถี พานิชพันธุ์ [28]
2)วิทยานิพนธ์ "การศึกษาเมืองโบราณเวียงพระธาตุลำปางหลวง" โดย ภาสกร โทณะวณิก [29]
3)ก่อตั้งหน่วยอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมศิลปกรรมท้องถิ่นลำปาง โดย จังหวัดลำปางและ ศูนย์วัฒนธรรมจ.ลำปาง [30]
...............................
เชิงอรรถ
[1] ธีรศักดิ์ วงศ์คำแน่น. เชิดชูเกียรติ ศักดิ์ รัตนชัย ผู้มีผลงานดีเด่นด้านวัฒนธรรม สาขามนุษยศาสตร์ ภาคเหนือ พ.ศ.2530, 2530, น.5
[2] ศักดิ์ รัตนชัย. “เมืองนคร-นครลำปาง” ใน ของดีนครลำปาง, 2512, น.2
[3] มหาดไทย, กระทรวง. ประวัติมหาดไทยส่วนภูมิภาค จังหวัดลำปาง, 2528.
[4] ไพโรจน์ ไชยเมืองชื่น. “ ‘ล่องสะเพา ชาวเวียงละกอน’ : วาทกรรมของการท่องเที่ยว” ใน ลำปางเมื่อห้วงหนึ่งศตวรรษ , 2544, น.172
[5] ข้อความบริเวณหน้าบัน ศาลาที่สร้างครอบอนุสาวรีย์เจ้าแม่สุชาดา
[6] ศักดิ์ รัตนชัย. “ประวัตินครลำปาง” ใน อนุสรณ์การแข่งขันกีฬาเขต 5 ครั้งที่ 7 ณ จังหวัดลำปาง วันที่ 24 มิถุนายน 2516..
[7] จารึกที่ฐานอนุสาวรีย์เจ้าแม่สุชดา
[8] อนุสาร อ.ส.ท. , 8 ( 2518)
[9] Egerod, Soren, ed. The Lampang field station : a Scandinavian Research Center in Thailand, 1969-1974(Copenhagen : Institute of Asian Studies), 1976.
[10] อนุสรณ์ คุณหญิงวลัย ลีลานุช (ลำปาง : จิตวัฒนาการพิมพ์), 2536, น.4
[11] นิทรรศการวัฒนธรรมพื้นบ้านวิทยาลัยครูลำปาง [เรื่องของเก่าเมืองละกอน] 3-5 ธันวาคม 2521 (กรุงเทพฯ : กองวัฒนธรรม กรมการศาสนา), 2521.
[12] ธีรศักดิ์ วงศ์คำแน่น. เชิดชูเกียรติ ศักดิ์ รัตนชัย ผู้มีผลงานดีเด่นด้านวัฒนธรรม สาขามนุษยศาสตร์ ภาคเหนือ พ.ศ.2530, 2530, น.6
[13] “อนุสาวรีย์พ่อเจ้าบุญวาทย์” ใน 100 ปี บุญวาทย์วิทยาลัย คือความภูมิใจ คือเกียรติยศ (ลำปาง : จิตวัฒนาการพิมพ์), 2541?
[14] สัมภาษณ์ วราภรณ์ มณีเทศ ผู้อาศัยบริเวณถนนทิพย์ช้าง และชาวตลาดราชวงศ์, 13 พฤษภาคม 2551 ระบุว่าช่วงปลายเดือนมีนาคม 2521
[15] เมืองโบราณ, 4 (2521)
[16] ศักดิ์ รัตนชัย. “แนะนำนครลำปาง” ใน ที่ระลึกกีฬาเขตฯ ครั้งที่ 13 จังหวัดลำปาง วันที่ 23-29 ธันวาคม 2522.
[17] กรมศิลปากร. การขึ้นทะเบียนโบราณสถานภาคเหนือ..., 2525.
[18] กรมศิลปากร. การขึ้นทะเบียนโบราณสถานภาคเหนือ..., 2525.
[19] มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, สถาบันวิจัยสังคม. วิหารโถง ซุ้มโขง สกุลช่างลำปาง (เชียงใหม่ : มหาวิทยาลัย), 2525.
[20] K.G. Izikowitz, P. Serensen,editors. The House in East and Southeast Asia : anthropological and architectural aspects (London : Curzon Press), 1982.
[21] สัมภาษณ์ ประสงค์ แสงแก้ว, อาจารย์มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง, 6 พฤษภาคม 2551
[22] กลุ่มหน่อศิลป์. วิถีจากวิถี มรรคาแห่งวัฒนธรรม (ภูเก็ต : ภูเก็ตเซ็นเตอร์พริ้นท์), 2549, น.39 และสัมภาษณ์ วรลัญจก์ บุณยสุรัตน์, ผู้ช่วยศาสตราจารย์ คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, อดีตนักศึกษา ภาควิชาศิลปะไทย รุ่นที่ 2 พ.ศ.2527, วันที่ 26 พฤษภาคม 2551
[23] ไพโรจน์ ไชยเมืองชื่น. “ ‘ล่องสะเพา ชาวเวียงละกอน’ : วาทกรรมของการท่องเที่ยว” ใน ลำปางเมื่อห้วงหนึ่งศตวรรษ, 2544, น.160
[24] สุจิตต์ วงษ์เทศ. “โองการสาปแช่งการทำลายกำแพงเมืองและคูเมืองโบราณ” ใน ศิลปวัฒนธรรม, 11( 2527)
[25] มาลินี คุ้มสุภา. อนุสาวรีย์ประชาธิปไตยกับความหมายที่มองไม่เห็น (กรุงเทพฯ : วิภาษา), 2548, ภาคผนวก น.313
[26] สัมภาษณ์ ประสงค์ แสงแก้ว, อาจารย์มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง, 6 พฤษภาคม 2551
[27] มหาดไทย, กระทรวง. ประวัติมหาดไทยส่วนภูมิภาค จังหวัดลำปาง, 2528.
[28] หนังสืออนุสรณ์คุณย่าแดง พานิชพันธ์ (เชียงใหม่ : ดารารัตน์การพิมพ์), 2531.
[29] ภาสกร โทณะวณิก. การศึกษาเมืองโบราณเวียงพระธาตุลำปาง วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2529.
[30] สัมภาษณ์ ประสงค์ แสงแก้ว, อาจารย์มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง, 6 พฤษภาคม 2551

ความเคลื่อนไหวทางศิลปวัฒนธรรม ทศวรรษ2490-2500

ทศวรรษที่ 2490 :
2492
งานเขียน ประวัตินครลำปาง โดย แสน ธรรมยศ [1]

2493
ประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถานลำปาง ครั้งที่2โดย กรมศิลปากร [2]

2494
ก่อตั้งยุวพุทธศาสนิกสมาคมลำปาง (ศักดิ์ รัตนชัย เป็นหนึ่งในทีมงานคนสำคัญ) [3]

2497
ก่อตั้งพุทธสมาคมจังหวัดลำปาง[4]

2498
1)ให้สิทธิเช่าที่ดินบริเวณโบราณสถาน บริเวณกำแพงเมือง ฝั่งตำบลหัวเวียง โดย กรมธนารักษ์ [5]
2)ประกาศเพิกถอนการขึ้นทะเบียนโบราณสถาน บริเวณกำแพงเมือง ฝั่งตำบลหัวเวียง โดย กรมศิลปากร [6]

2499
เริ่มรณรงค์เชิญชวนสร้างหอประชุมพุทธสถาน พุทธสมาคมลำปาง ในเขตธรณีสงฆ์วัดเชียงราย[7]

ทศวรรษที่ 2500 :
2500
บูรณะวิหารพระเจ้าพันองค์ วัดปงสนุก[8]

2504
พระราชบัญญัติโบราณสถาน โบราณวัตถุ ศิลปวัตถุและ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พ.ศ. 2504

2505
สร้างพิพิธภัณฑ์สถานแห่งลานนา วัดพระแก้วดอนเต้า โดย พระมหาอุ่น สุมงฺคโล [9]

2507
รื้อศาลากลางเก่าที่เคยเป็นคุ้มหลวง สร้างศาลากลางใหม่ จังหวัดลำปาง
......................
เชิงอรรถ
[1] แสน ธรรมยศ. ประวัตินครลำปาง พิมพ์เป็นบรรณาการในงานหล่อพระพุทธรูปประจำหอพระธรรมและเทศน์มหาชาติชาดก ณ วัดเมืองสาสน์ นครลำปาง 1-5 ธันวาคม 2492.
[2] กรมศิลปากร. การขึ้นทะเบียนโบราณสถานภาคเหนือ ในเขตความรับผิดชอบของ หน่วยศิลปากรที่ 4 ตาม โครงการสำรวจและขึ้นทะเบียนโบราณสถานของ กองโบราณคดี, 2525.
[3] หนังสือยุวพุทธศาสนิกสมาคมแห่งลำปาง ฉะบับปฐมฤกษ์ (ลำปาง : พงส์วรุตม์), 2494.
[4] แถลงการพุทธสมาคมจังหวัดลำปาง พ.ศ.2497-2499, 2499.
[5] ศักดิ์ รัตนชัย. “เมืองนคร-นครลำปาง” ใน ของดีนครลำปาง, 2512, น.15
[6] ศักดิ์ รัตนชัย. “เมืองนคร-นครลำปาง” ใน ของดีนครลำปาง, 2512, น.15
[7] แถลงการพุทธสมาคมจังหวัดลำปาง พ.ศ.2497-2499, 2499, น.44-46
[8] เกรียงไกร เกิดศิริ, บรรณาธิการ. ปงสนุก คนตัวเล็กกับการอนุรักษ์ (พิมพ์ครั้งที่ 2, กรุงเทพฯ : อี.ที. พับลิชชิ่ง), 2550.
[9] ฐานข้อมูลพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นในประเทศไทย, ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน). "พิพิธภัณฑสถานแห่งลานนา วัดพระแก้วดอนเต้าสุชาดาราม" [ระบบออนไลน์], (แหล่งที่มา) http://www4.sac.or.th/museumdatabase/detail_museum.php?get_id=34-009&word=%25

ความเคลื่อนไหวทางศิลปวัฒนธรรม ทศวรรษ2470-2480

ทศวรรษที่ 2470 :
2475
ปรากฏหลักฐานการตกแต่งหน้าบัน วัดปงหอศาล อ.แม่ทะ ทำเป็นรูปพานรัฐธรรมนูญ เขียนระบุว่าสร้าง 19 มีนาคม 2475 (นับตามปฏิทินใหม่คือ พ.ศ.2476)

2477
1)ปรากฏหลักฐานภาพถ่ายขบวนแห่งานฉลองรัฐธรรมนูญ จังหวัดลำปาง 27 สิงหาคม 2477 มีการระบุด้วยว่า พ.อ.พระยาพหลพลพยุหเสนา นายกรัฐมนตรีร่วมมาใน ขบวนครั้งนี้ด้วย[1]
2) ตราพระราชบัญญัติว่าด้วยโบราณสถาน ศิลปวัตถุ โบราณวัตถุ และการ พิพิธภัณฑ์แห่งชาติ พ.ศ. 2477

2478
1)ประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถานลำปาง ครั้งที่1 โดย กรมศิลปากร [2]
2)งานฉลองรัฐธรรมนูญ 7 วัน 7 คืน วันที่ 1-7 เมษายน สมาคมศิษย์เก่า ณ สนามเสือป่า โรงเรียนบุญวาทย์ฯ มีการประกวดนางงาม บุญวาทย์วิทยาลัย ประจำอำเภอ และประจำจังหวัด นางงามลำปางคนแรก (บว.) ได้แก่ นางสาวติ้วหลั่น แซ่จาง (เตียวตระกูล) อายุ 18 ปี และยังเป็นนางงามอำเภอเถินด้วย [3]

ทศวรรษที่ 2480 :
2482
มีการสร้างศิลปะวัตถุแบบคณะราษฎรที่ใช้สัญลักษณ์ รัฐธรรมนูญ ปรากฏในวัดปงสนุก อ.เมือง บริเวณ ปราสาทเฟื้องวิหารหลวงวัดปงสนุกเหนือ และคอสองวิหารพระเจ้าพันองค์

2482-2485
งานฉลองรัฐธรรมนูญและงานฤดูหนาว เดือนธันวาคมถึง สมาคมศิษย์เก่า บว. ต้นเดือนมกราคม ณ สนามกีฬาโรงเรียนบุญวาทย์ฯ มีการประกวดนางงามลำปาง กิจกรรมการแสดงดนตรี กิจกรรมการออกร้านขายสินค้าทั้งภาครัฐและเอกชน[4]

2483
อารี ปิ่นแสง(จุลทรัพย์) นางงามเกาะคา เป็นรองนาวสาวไทยปีนี้ ต่อมาได้เป็นนางเองหนังเรื่อง “บ้านไร่นาเรา”[5]

2484-2488
เกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 เป็นผลให้
- ตลาดเก๊าจาวถูกทิ้งระเบิดทางเครื่องบิน
- แจกจ่ายพระพิมพ์จากวิหารพระเจ้าพันองค์ วัดปงสนุก เพื่อคุ้มครองในช่วงสงคราม

2486
ตราพระราชบัญญัติว่าด้วยโบราณสถาน ศิลปวัตถุ โบราณวัตถุ และการพิพิธภัณฑ์แห่งชาติ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2486
....................................
เชิงอรรถ
[1] ศักดิ์ รัตนชัย. คู่มือประวัติศาสตร์ศึกษายุทธเวหาลำปาง เรื่อง ลำปางกับเหตุการณ์ญี่ปุ่นสมัยสงครามโลกครั้งที่2, 2543, น.47
[2] กรมศิลปากร. การขึ้นทะเบียนโบราณสถานภาคเหนือ ในเขตความรับผิดชอบของ หน่วยศิลปากรที่ 4 ตาม โครงการสำรวจและขึ้นทะเบียนโบราณสถานของ กองโบราณคดี (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร), 2525.
[3] ศักดิ์ รัตนชัย. คู่มือประวัติศาสตร์..., 2543, น.47-48 พูดถึงกำเนิดสมาคมศิษย์เก่าบุญวาทย์ฯ พ.ศ.2477 ซึ่งอาจจะสัมพันธ์กับการจัดงานฉลองรัฐธรรมนูญ ในปีที่มีขบวนแห่รัฐธรรมนูญจำลอง ขณะที่ไพโรจน์ ไชยเมืองชื่น. “ ‘ล่องสะเพา ชาวเวียงละกอน’ : วาทกรรมของการท่องเที่ยว” ใน ลำปางเมื่อห้วงหนึ่งศตวรรษ (ลำปาง : จิตวัฒนาการพิมพ์), 2544, น.156-157 กล่าวถึงอย่างกว้างว่า เกิดช่วงพ.ศ.2482-2485
[4] ไพโรจน์ ไชยเมืองชื่น. “ ‘ล่องสะเพา ชาวเวียงละกอน’ : วาทกรรมของการท่องเที่ยว” ใน ลำปางเมื่อห้วงหนึ่งศตวรรษ, 2544, น.156-157
[5] ศักดิ์ รัตนชัย. คู่มือประวัติศาสตร์..., 2543, น.48